Mantelzorg en werk nemen een steeds belangrijker plaats in binnen organisaties. De Belastingdienst is de eerste overheidsdienst die op 9 mei 2016 de Erkenning ‘Wij werken mantelzorgvriendelijk’ in ontvangst mag nemen. De Belastingdienst is onderverdeeld in tien onderdelen en heeft in totaal 30.000 medewerkers.
Gosine Broersen (leidinggevende vakgroep Arbeid, Gezondheid en Welzijn), Ada Janssen (bedrijfsmaatschappelijk werker) en Marcel Bobeldijk (Re-integratie-manager) vertellen over het begin, de uitvoering en de resultaten van hun tocht naar mantelzorgvriendelijk beleid met als kers op de taart de Erkenning.
“Het onderwerp mantelzorg en werk wordt steeds belangrijker en om daar invulling aan te geven, hielden we in 2014 brainstormsessies. Ook toen was er vanuit onze dienst al grote belangstelling voor de ‘Dag van de Mantelzorg’.” Nadat minister Asscher liet weten dat psychosociale arbeidsbelasting belangrijker wordt, ging de Belastingdienst er nog actiever mee aan de slag. “Het was niet gemakkelijk om het onderwerp in de top van onze organisatie op de agenda te krijgen en hen het belang ervan in te laten zien. Dat was geen onwil, maar meer onwetendheid en onbekendheid met het thema.”
Onderzoeksresultaten
Na de brainstormsessies werd er een projectgroep gevormd en agendeerden HR directeuren onderdelen. Ook voerden twee HBO studenten op verzoek van de projectgroep een onderzoek uit: hoeveel mantelzorgers werken er bij de organisatie, hoeveel aandacht is er voor het thema en wat zijn precies de regels voor mantelzorgers? “Uit dat onderzoek bleek dat wij zeer waarschijnlijk meer mantelzorgers hebben dan gemiddeld, namelijk naar verwachting 1 op de 3, en dat er behoefte is aan erkenning en begrip. Dat mantelzorgers graag maatwerkoplossingen willen en dat er van de goede regelingen beter gebruik gemaakt kan worden. Het bovengemiddelde aantal mantelzorgers kan verklaard worden door de vergrijzing binnen de Belastingdienst.”
Kennis
Gosine: “We merkten ook dat mantelzorgers er soms niet voor uit durven komen dat ze zorgtaken verlenen. Maar wat ons betreft is het iets om op je CV te zetten, omdat het aantoont dat iemand loyaal en betrokken is én goed kan managen. Het is in ieder geval een groep mensen die de moeite meer dan waard is om in te investeren.” Uit het onderzoek bleek ook dat er een groot verschil is tussen kennis over het onderwerp bij leidinggevenden.
Bijeenkomsten
In de projectgroep zaten vertegenwoordigers van elke dienst. “Dat bevorderde het draagvlak en de bewustwording enorm.” Elke dienst hield bijeenkomsten waar door henzelf de invulling bepaald kon worden. “Soms werden er sprekers uitgenodigd, soms was er een workshop of lezing. Zo is er tijdens de projectgroep bijeenkomsten een mantelzorgmakelaar geweest, de programmamanager duurzame inzetbaarheid vanuit het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid en een spreker over de WMO. Er waren PowerPointpresentaties en een mantelzorgquiz.” Daarnaast organiseerde de projectgroep een mantelzorgdag, kwamen er op de Belastingdienst brede beeldkrant interviews met mantelzorgers, projectleiders en managers. “Daardoor namen de gesprekken over mantelzorg toe en kwam er een toolbox om de interne communicatie verder te versterken. Ook werden de standaard regels en wetten direct beter vindbaar gemaakt.”
Resultaten
Het resultaat van alle inspanningen mag er zijn: “Het begrip en erkenning voor mantelzorgers is enorm toegenomen, mantelzorg is nu onderdeel van het vitaliteits/inzetbaarheidsbeleid. Het management staat er nu positief tegenover en ziet meer het belang om als Belastingdienst een mantelzorgvriendelijke werkgever te zijn. Er is nu één belastingbreed HR budget en mantelzorg is een standaard onderdeel van het medewerkerstevredenheidsonderzoek. De aandacht voor het thema is blijvend, waardoor medewerkers er ook over blijven praten.”
Oplossingen
Leidinggevenden en mantelzorgers gaan nu beter met elkaar in gesprek en zoeken samen naar maatwerkoplossingen, gebruikmakend van de volgende mogelijkheden: thuiswerken, tijdelijke aanpassing van de werktijden en/of werkzaamheden, zorgverlof. “Een maatwerkoplossing is niet altijd mogelijk, maar we doen er wel ontzettend ons best voor. Er moeten nog veel praktische zaken opgelost worden, maar nu de bewustwording vergroot is, verwachten we daar geen grote problemen mee.”
Toekomst
Bij de Belastingdienst is het thema van 2016: inzetbaarheid. “Goed voor onze mantelzorgers zorgen sluit daar naadloos op aan. Het thema komt dan ook terug in de Levensfasebewust monitor. Ons doel was mantelzorg bespreekbaar maken en dat doel hebben we ruimschoots gehaald. We realiseren ons dat het echter nooit ‘klaar’ is, want de overheid treedt steeds meer terug. Daardoor blijven maatschappelijke thema’s onze aandacht vragen, er komt steeds meer op het bord van de werkgever te liggen.”
Terugkijkend op het traject stellen Gosine, Marcel en Ada, dat het zeker geslaagd is. “Onze leermomenten: er is een gedegen projectleiding nodig, je moet gedreven zijn, een lange adem hebben en er voor gáán.”
Tijdens de feestelijke uitreiking van de Erkenning, lanceert de Belastingdienst ook een nieuwe community (forum) om informatie over mantelzorg uit te wisselen.